Det fyrste du må gjere er å lage ei oversikt over dine inntekter og utgifter.

Bruk gjerne budsjettskjema og lag et realistisk budsjett:

• alle inntekter og faste utgifter
• kva har du att til mat, klede og betaling av gjeld?
• eit budsjett bør gå i null eller i pluss, det vil si at inntektene bør vere like store eller litt større enn utgiftene
   

Kvar månad bør du sette av penger på ein eigen konto til faste utgifter, også for utgifter kvartalsvis eller halvårsvis forfall. Eksempel på dette kan vere kommunale avgifter og forsikringer. Vidare bør du og setje av penger til uforutsette utgifter på ein sparekonto/bufferkonto.

Dei fleste kreditorer tilbyr for eksempel månedlig betaling gjennom autogiro.

• Logg deg inn på inkassoregistret.com
• For å få ei oversikt over eigne inkassosaker logger du inn kostnadsfritt med BankID.
• Da gir du inkassoregisteret tillating til å hente inn dine inkassosaker. Dette gjer dei ved å ta kontakt med alle inkassoselskapene i landet og med gjeldsregisteret, dette må kryssast av for.
• Når det er gjort får du ei oversikt over dine ubetalte inkassosaker, kva du skulder totalt, og betalingsinformasjonen slik at du enkelt kan betale ut dine saker.
• Vurder om kravene stemmer 
  -kontakt kreditor om noko ikkje stemmer.
• Når du har skaffa deg ei førebels oversikt, kan du ta kontakt med NAVs økonomi- og gjeldsrådgjevingstelefon i NAV for råd og rettleiing.

Det er viktig å ta tak i økonomiske problemer så raskt som mogleg. NAV sin økonomi- og gjeldsrådgjevingstelefon kan gi deg råd og rettleiing om kva du kan gjere med dine økonomiske vansker. Rettleiarane driv ikkje med sakshandsaming, men gir deg enkle råd om kva du kan gjere i ulike situasjonar. Dersom du treng meir hjelp med dine økonomiske problemer, fortel rettleiaren deg kvar du kan henvende deg.

Du kan vere anonym som innringer om du ynskjer det. Tenesta er gratis frå fasttelefon. Bruker du mobiltelefon og har kontantkort vil rettleiar tilby å ringe deg tilbake.

For meir informasjon kan du sjå NAV sine nettsider.

Når inntekta endrast frå eitt år til det neste bør du sjekke om skattetrekket stemmer. Du kan logge deg inn på Skatteetatens nettside for å sjekke dette

Påleggs- eller utleggstrekk kan trekkjast frå di inntekt, jf. dekningsloven.

Dei som kan leggje inn trekk er:

• NAV – Innkreving (krever inn bidragsgjeld, feilutbetalte trygdeytingar osv.)
• Statens Innkrevingssentral (krever inn bøter, erstatningskrav, årsavgift på bil, NRK-lisens, studielån osv.)
• Skatteetaten (krever inn ubetalt skatt, moms, parkeringsbøter osv.)
• Namsmann/Namsfogd (krever inn inkassokrav).
   

Nedanfor finn du navn og adresser til stader som kan ha bestemt at det skal vere trekk i inntekta di:

• NAV Innkreving, 9917 Kirkenes
• Statens innkrevingssentral, Postboks 455, 8601 Mo i Rana
• Skatteetaten, Postboks 9200- Grønland. 0134 Oslo
• Namsfogden i Innlandet, Postboks 14, 2201 Kongsvinger

Kredittkort koster mykje om reikningane ikkje blir betalt ved forfall. Du bør unngå bruk av kredittkort om du ikkje har penger på konto slik at du kan betale ved forfall. Om du velger deg ein bank kan det gjere det enklere å halde oversikt over dine kontoer og din økonomi.

Du bør ha følgjande kontoar i nettbanken:

1. ein lønningskonto/brukskonto til forbruk
2. Ein reikningskonto til faste utgifter, jf. budsjett
3. Ein sparekonto/bufferkonto til sparing og uforutsette utgifter

Inntektene kjem inn på lønningskonto/brukskonto. Sett opp budsjett slik at du veit hva du har i faste utgifter, se punkt 1 ovanfor. 

Overfør penger til faste utgifter frå lønningskontoen/brukskontoen til reikningskontoen med ein gong lønn/inntekter kjem inn, og legg gjerne inn automatisk overføring mellom desse kontoane. Pengene på utgiftskontoen skal kun brukast til å betale dei faste utgiftene du har sett opp i budsjettet ditt.

Overfør så ein sum fra lønningskontoen/brukskontoen til din sparekonto/bufferkonto. Det er betre å spare litt enn ingenting. 

Det som er igjen på lønningskonto/brukskonto etter overføring til reikningskontoen og sparekontoen kan du bruke til å betale løpende utgifter til mat, klær, busskort/bil med meir.

Finn ut kva du kan betale nå og kvar månad.
- om du har penger nå - forhandle om eingongsoppgjer.
- om du kan betale noko kvar månad - nedbetalingsavtale.
Hvis kreditorer ikkje godtek - betal det du kan.

• Dersom du har boliglån kan det vere aktuelt å søkje om avdragsfriheit ei periode for å bruke dei pengene til å betale ned usikra gjeld som kredittkortgjeld eller forbrukslån.
• Du betaler da kun renter på boliglånet, mens beløpet du skulle betalt i avdrag på boliglånet går til å betale ned på kredittkortgjeld eller forbrukslån

Om du aldri kan bli  ferdig med gjelda ved å betale ned det du kan, bør du søkje økonomi- og gjeldsrådgivning ved NAV for å vurdere gjeldsordning. Fyll ut Søknadsskjema økonomisk råd og veiledning eller gjeldsrådgivning

• Lenke til nettstaden Jussbuss, Tlf 228 40 290 (Jussbuss gir gratis rettshjelp i enkeltsaker, og er drevet av jusstudenter)
• Lenke til nettstaden Juridisk rådgivning for kvinner, Tlf 228 42 950